Nowy VIP Ukraina-Słowacja

Walka o konkurencyjność importu gazu przez Polskę na Ukrainę, która polepsza warunki obrotu gazem.

Od 1 marca br. operatorzy Słowacji oraz Ukrainy uruchomili rewersowy VIP – wirtualny punkt wymiany gazu na granicy między tymi państwami w punkcie Veľké Kapušany-Uzhgorod, który umożliwia przesył do 10 mln m³ gazu dziennie (104 GWh/d) na warunkach przerywanych. Ukraina może więc sprowadzać 53 mln m³ gazu dziennie ze Słowacji, jeżeli dodać do tego zdolności połączenia w Budince. Słowacki operator przyjmuje zgłoszenia w sprawie zwiększenia przepustowości połączenia w formie mailowej.

Import Ukrainy zwiększył się o 34%, z 10,6 mld m³ w 2018 r., do 14,2 mld m³ w 2019 r. (z czego: 9,1 ze Słowacji, 3,7 z Węgier, 1,4 z Polski).

Ukraina po wygaśnięciu umowy z Rosją z upływem 2019 r., nie jest już związana nałożonymi ograniczeniami – podpisano już umowy o współpracy z operatorami wszystkich państw sąsiednich. Warto jednak zauważyć, że niemal do samego końca nie była przesądzona kwestia przedłużenia kontraktu oraz jego warunku. W takim kontekście można zauważyć, że powstanie nowego VIP zajęło Ukrainie aż 2 pełne miesiące (umowę z EUstream podpisano 30 grudnia 2019 r.), pomimo tego, że leży on w jej strategicznym interesie. Naftogaz zapowiedział ponadto rozpoczęcie importu już od pierwszego dnia funkcjonowania interkonektora. Gaz jest obecnie tani, m.in. w wyniku korzystnej pogody, dlatego import surowca i zmagazynowanie go to jedno z najlepszych posunięć w obecnej sytuacji Ukrainy. Za relatywnie długi czas realizacji kluczowego przedsięwzięcia odpowiadają m.in. uciążliwe procedury prawne.

Z wypowiedzi Naftogazu wynika również, że maksymalna przepustowość połączenia może zostać zwiększona w razie odpowiedniego zapotrzebowania rynku. GTSOU oznajmiło, że maksymalna zdolność rewersowa to nawet 300 mln m³ gazu dziennie.

Zielony, czy niebieski wodór?

Zbliża się rozstrzygnięcie między bardziej ekologiczną albo bardziej efektywną metodą produkcji wodoru. Wodór jest promowany przed gazem ziemnym, ponieważ wiąże się z mniejszą emisją.

W niemieckim rządzie trwa wypracowywanie stanowiska w sprawie polityki w sprawie wodoru. Część ministrów, w tym minister transportu, opowiada się wyłącznie za zielonym wodorem, jako przyszłościowym. Na początku w grę wchodzą 2 mld EUR wsparcia ze strony sektora publicznego.

Zastrzeżenia wobec niebieskiego wodoru dotyczą ekologiczności. Lobbyści klimatyczni podważają nieszkodliwość magazynowania CO₂, który we względnie niewielkich ilościach, lecz jednak powstaje przy jego produkcji – przy użyciu bardziej kosztownych metod (ATR) można wychwycić maksymalnie 95% emisji z procesu wytwarzania.

Minister Środowiska przedstawił projekt przetargu na zielony wodór, pierwszy na 5 tys. ton już w 2021 r., tak żeby do 2030 r. osiągnąć 5 GW mocy z elektrolizy. Zaproponowano również parytet wodorowy w transporcie. Mimo wszystko niebieski wodór może być tańszy w produkcji o 44 do nawet 65%, ponieważ zielony wodór zależy w znacznym stopniu od kosztów energii pochodzącej z OZE. Ostatecznie jednak w wyniku rozwoju podaży spadnie cena wspieranej metody produkcji.